Harekat tarihinden 20 yıl öncede Türkiye’nin gündeminde
olan Kıbrıs’a 1974’den öncede birçok kez operasyon yapılmak istenmiş ancak kimi
zaman Johnson Mektubu ile Amerika engel olmuş kimi zamanda askerin yetersiz
kalmasından dolayı bir türlü bu operasyon gerçekleştirilememiştir. 1974’te
yapılan bu operasyonun sebebi ise Makaryos yönetiminin Türk halkanı yaptığı zulmün
hat safhaya gelmiş olmasıydı. Bu operasyon yapılmazsa hem Kıbrıs hem de orda
yaşayan Türk halkı kaybedilme durumuna gelmişti. Dönemin Başbakanı Bülent
Ecevit başkanlığında toplanan Milli Güvenlik Kurulu’nun aldığı kararla 20
Temmuz 1974’te Kıbrıs’a harekat düzenlendi.
Harekatın başladığı saatlerde harekat hakkında açıklama
yapan Başbakan Bülent Ecevit harekatı şu sözlerle anlatıyor: “İnsanlığa ve barışa
büyük bir hizmette bulunacağımıza inanıyorum. Öyle umarım ki kuvvetlerimize
ateş açılmaz. Ve kanlı bir çatışmaya yol açılmaz. Biz aslında savaş için değil,
barış için ve yalnız Türklere değil Rumlara da barış getirmek için adaya
gidiyoruz.” Herakatın başarılı
geçmesinin ardından Kıbrıs sokaklarında kutlamalar yapıldı. Halk Rum zülmünden
kurtulmanın sevincini yaşıyordu.
Harekat ilk başta başarılı gidiyordu. Harekat planına
göre havadan inenler ile denizden çıkanlar Beşparmak dağlarını aşacaklar ve bölgede
bulunan Türk halkının güvenliğini sağlayacaklarda. Plan ilk başta başarılı bir
şekilde uygulanıyordu. Ancak Beşparmak dağlarındaki mağaraları boşaltmanın
uzaması ve Rum’ ların karşılık vermesi planın uygulanmasını aksatıyordu. Ancak
ertesi günün sabahında Türk jetlerinin Kıbrıs semalarında gözükmesi herkesi
rahatlattı. Ve askerin işi kolaylaştı.
Harekatın başarılı bir şekilde yürütüldüğünü gören ABD ve
İngiltere araya girerek bu operasyonun diplomasi masasında bitirilmesi
gerektiğini söylediler. Harekatın ardından birinci Cenevre konferansında bu
harekat görüşüldü. Ancak bu görüşmelerden olumlu bir sonuç çıkmayınca Dışişleri
Bakanı Turan Güneş, Ecevit’i arayarak “Ayşe tatile çıkabilir” diyerek
operasyonun başlamasını istedi. Bu konuşmanın ardından Türk Ordusu harekete
geçti ve adayı Rum’ ların baskısından kurtardı.